Các phép đối trong thơ Đường luật (Kỳ 4)

4. Phép tựu cú đối: Phép đối này cũng gần giống như cú trung đối, nhưng thoáng hơn. Mỗi câu trong liên có tiểu đối thật chặt, nhưng vế còn lại không đối. Như:

Trái ý nghịch lòng hay cố vẽ
Câu chì tiếng bấc lại càng xa

Trái ý >< nghịch lòng: đối rất chặt

Câu chì >< tiếng bấc: đối rất chặt

Cố (động từ), càng (phụ từ) nên không đối.

Trong mỗi câu có tiểu đối nhưng đối không chặt. Như:

Chỉ hồng tơ quyện nồng men ái
Thả bước hồn phiêu nhẹ gót hài

Xét về từ loại thì: chỉ (danh từ), tơ (danh từ), hồng (tính từ), quyện (động từ) nên không đối. Cũng như: thả (động từ), bước (động từ), hồn danh từ), phiêu (động từ) nên không đối. Nhưng về ý thì:

Chỉ hồng >< tơ quyện

Thả bước >< hồn phiêu

Bến cũ đò xưa hờ hững ngóng
Vắng người cách bạn mỏi mòn trông

Vắng (tính từ), cách (động từ) nên không đối. Nhưng về ý thì:

Bến cũ >< đò xưa

Vắng người >< cách bạn

TÀO THÁO

(Lưu thủy đối, tựu cú đối)

Tào Tháo thời xưa rất lạ kỳ
Lưu danh bởi tính khó ai bì.
Cho rằng kẻ xấu đang rình rập
Như thể người hiền cố lánh đi.
Bán tín đa nghi thường bảo thế
Nhắc đâu có đấy chẳng sai gì.
Gian hùng mọi việc luôn ôm trọn
Thuận ý đồng tình dễ mấy khi.

Quang Cao

CHÚC MỪNG NĂM MỚI VẠN SỰ NHƯ Ý

(Tựu cú đối, dĩ đề vi thủ)

CHÚC Xuân chúc Tết khỏe dồi dào
MỪNG tuổi lì xì thắm đỏ bao.
NĂM cũ đông tàn chao cánh én
MỚI sang nắng ấm rực mai đào.
VẠN điều may mắn vui như thể...
SỰ việc hài hòa sướng biết bao.
NHƯ mọi ca từ vang vọng mãi
Ý thơ chan chứa nỗi dâng trào!

Quang Cao

BẦU TIÊN

(Lưu thủy đối, tựu cú đối)

Bầu tiên lúc lỉu ở trên giàn
Chẳng trách cớ gì cứ ngó khan.
Như thể bao người say thích thú
Cũng như lắm kẻ nghĩ mơ màng.
Ngày qua tháng lại dần thay đổi
Phải giống hay chăm để luận bàn?
Tạo hóa cho đời thêm tuyệt tác
Hay chăng quà tặng buổi an nhàn?

Quang Cao

QUANG CAO

         (Còn nữa)
* Xem lại: Kỳ 3.