Các phép đối trong thơ Đường luật (Kỳ 3)

Phép đương đối, gồm: Cú trung đối và Tựu cú đối.

Nếu xét về đối từ loại như chỉnh đối thì đôi khi thấy bất đối. Nhưng đây là phép đối mỗi câu trong liên điều có tiểu đối, lấy nội đối nội. Cái hay của phép đối này là đối rất thoáng, đôi khi lại diễn đạt được nhiều hàm ý hơn:

Sáo thổi đờn ca nào kém mấy
Luận thơ chẩn bệnh cứ hay là...

Trở lại sân thơ

Bấy lâu xao lãng chuyện làm thơ
Bởi tại văn chương quá nhạt mờ.
Câu chữ tìm hoài đành ngán ngẩm
Lời văn biến mất tiếc lơ ngơ.
Hay là đối ngẫu đà khô cạn
Chỉ tại niêm vần mới xác xơ.

Sóng tình

Rừng hoa khoe sắc đón bình minh
Đà Lạt thiên nhiên cảnh hữu tình.
Lất phất sương bay mờ khói ảo
Dập dờn bướm lượn động vườn xinh.
Đồi thông gió cuốn say hồn mộng
Thủy tạ trăng soi bóng gợi hình.

Thư đạo

Vén nắng lòi cồn cát đỏ ao
Rung rinh khóm sậy nước sôi trào.
Hạ tàn hững sáng châm trà đạo
Thu chớm sương mai nhú nụ đào.
Mặc khách nhẹ lòng chân bước dạo
Văn nhân khơi bút gió xôn xao.

Xướng họa: MA LỰC ĐỒNG TIỀN

Bài xướng:

Ma lực đồng tiền

Gớm thay ma lực của đồng tiền 
Nhân thế trong ngoài khiến đảo điên. 
Ruột thịt lìa xa không nuối tiếc 
Anh em đứt đoạn chẳng ưu phiền. 
Hèn chi đời ví y như Phật 
Chẳng trách thế đồn giống tựa Tiên.

Trồng mai

Tâm tình sâu lắng gửi cùng ai
Những ước xuân trường sắc chẳng phai.
Dãi nắng dầm mưa hoa vẫn thắm
Qua nồng vượt bão gốc còn dai.
Đường đời sự nghiệp bền tâm trẻ
Cuộc thế càn khôn tỏ chí trai.

Chùm xướng họa: GẶP BẠN VŨNG TÀU

Bài xướng:

Gặp bạn Vũng Tàu

Gặp bạn tâm giao sướng tột cùng
Chan hòa, ấm áp nhớ miền Trung.
Quê nhà đã muốn không ồn ã
Đất mẹ còn mong được vẫy vùng.
Nghĩa cả đồng hương dường lắng đọng
Lời thề chiến hữu cứ ung dung.

Tóc bạc

Đâu thuở ngày xưa bạn với tôi
Đầu xanh hăm hở đón trang đời.
Én bay xuân hết thời mơ mộng
Nhạn chở sầu theo lẽ đất trời.
Thao thức canh tàn nghìn nỗi nhớ
Bơ phờ trăng khuyết một dòng trôi.

Phải duyên

Duyên trời may mắn biết thơ nhau
Tâm sự có nơi để dốc bầu.
Hồi hộp đợi chờ dăm bảy ý
Bồn chồn gửi gắm một vài câu.
Giao lưu tứ đẹp xây tình bạn
Xướng họa vần hay bắc nhịp cầu.

Xướng họa: MÃN NGUYỆN

Chúc mừng Hội thơ Việt Nam trên facebook – Đà Nẵng 08-7-2018.

Bài xướng:

Mãn nguyện

Đà Nẵng vươn mình dệt ước mơ
Đường thi... “phây-búc” đẹp vô bờ.
Trẻ đang sung sức, vui, mừng đợi
Già tiếp hăng say, thích, ngóng chờ.
Học hỏi, đam mê, sinh cảm hứng
Tưng bừng, thân ái, ẩy hồn thơ.

Mây giăng lối

Mưa hắt bên thềm em biết không?
Lao xao cánh phượng thoảng hương nồng.
Rưng rưng giọt đắng hờn duyên lỡ
Ray rứt niềm riêng thẹn má hồng.
Mượn bút ru tròn câu hẹn ước
Vay thơ tỏ cạn nỗi chờ mong.

Chùm xướng họa: HẸN GẶP ĐÀ NẴNG

Bài xướng:

Hẹn gặp Đà Nẵng

Mai về Đà Nẵng xướng vần thơ
Gửi các thi nhân... Họa nhé... Chờ!
“Phây-búc” phập phù, dây cáp hở
“Mô-bai” trục trặc, đứt đường tơ.
Thất ngôn đâu ngại, gần xa ở...
Lục bát chẳng chê, trống vắng hờ...

Quên mình...

Tàn mà không phế rạng quê hương
Chiến đấu bao năm bấy vết thương.
Trăm lần đạn nổ không khiếp sợ
Mấy lượt bom rơi vẫn kiên cường.
Đâu khoe máu đổ trên tiền tuyến 
Chẳng kể chân teo ở chiến trường.

Chùm xướng họa: VẦN E...

Bài xướng:

Khoái không hè...!?

Bài thơ mời họa độc vần e
Kết nối thi nhân góp bút nè!
Cùng vắt óc ra tìm tứ nhé
Lại chau mày để chọn từ nghe.
Trắc bằng luyến láy chua như mẻ
Nhạc điệu bổng trầm ngọt tựa chè.

Xứng danh

Tháng bảy nhớ ngày hai mươi bảy.

Thắp nén hương thơm giữa đất lành
Trong trời tháng bảy nắng long lanh.
Hoa đồng khoe sắc hồng tươi thắm
Cỏ nội phơi màu lam biếc xanh.
Đất nước ngàn năm tôn nghĩa chị
Non sông vạn thuở trọng công anh.

Nỗi niềm góa phụ

Ngày tiễn anh đi với chiến trường
Em về tô điểm đất quê hương.
Sắc xuân nàng gửi trên đồng ruộng
Tuổi trẻ chàng qua những dặm đường.
Đất nước khải hoàn vui thống nhất
Mái nhà quạnh quẽ vắng yêu thương.

Vĩnh Thái quê mình

Có biển nào xanh hơn Vĩnh Linh
Nơi nao bằng Vĩnh Thái quê mình?
Vi vu bờ cát thuyền neo đậu
Thoai thoải hàng dương bến vọng thinh.
Một thuở thôn quê bom đạn xới
Bao mùa làng xóm giữ yên bình.

Vũng Tàu – Xuyên Mộc

Vũng Tàu – Xuyên Mộc kết duyên tơ
Hội tụ giao lưu quá bất ngờ.
Gió ngủ im lìm mưa dỗi giận
Mây sầu lặng lẽ nắng nằm mơ.
Bãi Sau sóng cuộn nghe dòng nhạc
Hồ Cốc mây vờn gọi bạn thơ.

Trao nhau

Hè sắp chia tay... phượng đỏ trời
Thu vàng chửa đến gió chơi vơi!
Đường đêm mưa ướt, bay cùng chốn
Hẻm sớm sương lùa, cuốn khắp nơi.
Đem đến cho lòng niềm phấn khích
Gửi vào tận dạ nỗi nhàn thơi.

Các phép đối trong thơ Đường luật (Kỳ 2)

2/- Phép lưu thủy đối: Chúng ta dùng các tiếp đầu ngữ để câu trên và câu dưới đọc nghe liền mạch như dòng nước chảy thông suốt lưu loát:

“Như thể nghe ra còn cảm hứng
Nào hay đọc lại hết ưa dùng”

Đôi khi vế sau thất đối cũng được:

“Cũng bởi lòng đầy xao xuyến nhớ
Làm cho thờ thẫn cứ trông chờ”

Cả hai câu bổ nghĩa cho nhau mạch lạc. Có thể xem câu trên là nguyên nhân và câu dưới là kết quả. Phép lưu thủy đối thường rất phóng khoáng, có khi thoáng như chẳng đối chút nào. Đây là thế ưu rất tuyệt của lưu thủy đối. Tuy nhiên, tránh lạm dụng thành quen dẫn tới sau này dùng phép chỉnh đối gặp khó khăn. Tốt nhất vế sau ta nên đối thật chặt mới hay.

Dâng nén nhang trầm

Ngã ba Đồng Lộc sử ngời chương
Bốn biển năm châu đã tỏ tường.
Một tấm lòng son dâng đất nước
Mười bông hoa thắm rực quê hương.
Kìa Hà, Tần, Nhỏ cùng Xanh, Rạng
Này Cúc, Xuân, Xuân với Hợi, Hường.

Cố hương

Da diết gì hơn nỗi cố hương
Ánh trăng soi sáng khắp sân vườn.
Tiếng ru lòng mẹ mênh mang thẳm
Giọng cuốc hồn quê khắc khoải thương.
Bóng trúc đầu thôn ngơ ngẩn đợi
Hương cau cuối xóm ngạt ngào sang.

Đám cưới Vũng Tàu

Đứng lại mà xem đám rước dâu
Ô tô xanh đỏ đủ muôn mầu.
Lăng xăng phó nháy vài ba chú
Chụp chụp, quay quay,... loạn rối ngầu.