Trong di chúc để lại, Bác Hồ có trích một câu thơ của Đỗ Phủ: “Ông
Đỗ Phủ là người làm thơ rất nổi tiếng ở Trung Quốc đời nhà Đường có câu rằng “Nhân
sinh thất thập cổ lai hy”, nghĩa là “Người thọ 70, xưa nay hiếm”. Để
nói với toàn dân khi Bác ra đi theo các cụ Các Mác, Lê Nin thì chớ có bất ngờ,
đau thương quá!
Câu “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” thực chất là một
lời than của Đỗ Phủ về tuổi đời khó đạt tới, nên phải tranh thủ vui đi, chớ có
trái với đời. Bác Hồ thừa nhận cái quy luật nghiệt ngã của tuổi tác mà “Thi
Thánh” đã phát hiện. Mình “Đã là lớp người xưa nay hiếm”, và còn khẳng định đã
vượt qua được giới hạn ấy nhưng “Tinh thần, đầu óc vẫn rất sáng suốt”. Bác Hồ
chỉ mượn cách nói của Đỗ Phủ, còn chiều hướng của tư duy thì khác hẳn, rất tích
cực, hóm hỉnh. Đó là phong cách Bác. Đó cũng là lời động viên và muôn vàn tình
thương yêu Bác để lại cho toàn dân tộc trước lúc Người đi xa.
Câu thơ “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” được nhiều người thuộc,
nhưng cũng rất ít người biết được xuất xứ câu thơ này từ đâu mà có, ở trong bài
thơ nào của Đỗ Phủ. Qua đây, chúng tôi xin giới thiệu vài nét về Đỗ Phủ, nguyên
tác bài thơ và bản dịch để mọi người cùng hiểu:
