Xướng họa: XEM TUỒNG

Bài xướng:

Xem hát bội

1.
Ðầu đình sân khấu dựng từ lâu
Ðèn, đuốc, màn, phông,... rực rỡ màu...
Trai gái rủ rê ngoài cổng trước
Trẻ già í ới mé vườn sau.
Thanh niên nô nức nghênh phường hát
Bô lão lăng xăng rước trống chầu.
Lam lũ quanh năm chờ lễ hội...
Ngày xuân vơi bớt nỗi lo âu.

2.
Cũng kép, cũng đào đủ các vai
Tuồng xưa, vở mới lẫn bi hài.
Trên ngai hoàng đế ung dung ngự
Dưới trướng quan quân cúi lạy dài.
Phủ chúa công thần cao võng lọng
Cung vua thái giám nặng cân đai.
Hạ màn, chùi mặt trơ phường hát
Khán giả khen chê dậy khán đài.

3.
Mang hia, đội mão khoác long bào
Bỗng chốc thành vua sướng biết bao.
Mỹ nữ xiêm y nơi thượng uyển
Cung phi ngà ngọc chốn lầu cao.
Văn quan khẩu khí thời lơ láo
Võ tướng gươm đao buổi lạn trào.
Lột hết long bào, hia, mão,... dỏm
Hóa ra đào, kép – lại mày tao.

4.
Không nghè, không cống cũng làm quan
Áo gấm, hài nhung thật rỡ ràng.
Ích nước bỏ bê dân cực khổ
Lơị nhà vơ vét vợ giàu sang.
Bệ rồng ton hót lời xu nịnh
Trướng phủ âm mưu chuyện trái ngang.
Vận nước anh hùng còn lận đận
Chính trường đồ điếu giọng huênh hoang.

5.
Tùng tùng trống trận giục liên hồi
Quân sỹ hò reo nước lửa sôi.
Một tướng lừng danh chưa định phận
Dăm tên tiểu tốt quyết tranh ngôi.
Quần hồ liều mạng nghiêng phần thắng
Mãnh hổ cô thân khó địch rồi.
Thế trận binh đao đang quyết liệt
Ðược thua, khán giả phải chờ thôi.

6.
Ðàn ca, sáo thổi khúc nghê thường
Vũ nữ xiêm y phảng phất hương.
Thiên tử đắm chìm trong khoái lạc
Trung quân can gián chết thê lương.
Cung son hoàng hậu phơi nhan sắc
Triều chính gian thần loạn kỷ cương.
Tấc đất biên thùy không giữ vẹn
Ngàn năm bia miệng ắt neo gương.

7.
Trướng gấm, màn nhung rũ hậu cung
Từ đây quê kiểng cách ngàn trùng.
Thứ phi vò võ chăn đơn chiếc
Tỳ nữ canh thâu gối lạnh lùng.
Nghĩa mẹ, công cha chưa báo đáp
Tình duyên ân ái chẳng tương phùng.
Lầu son vùi lấp thời xuân sắc
Cố lý vời trông bóng mịt mùng.

8.
Hát bội xem vui nhất chú hề
Áo the, khăn xếp vểnh râu dê.
Nhạo đời lý sự chua như giấm
Xử thế văn hoa ngọt tựa chè.
Vua chúa bất minh cười nhạo báng
Quan quyền nhũng lạm chửi ê chề.
Chọc quê tài giỏi hơn cù lét
Khán giả cười ôm bụng hả hê.

9.
Áo sô, giày cỏ gốc dân đen
Phẩm trật vua ban cấp... lính quèn.
Chiến địa phơi thây không kẻ nhớ
Quân trường luyện võ chẳng ai khen.
Canh măng, cháo bẹ ăn nhàm bữa
Giáo mác, gươm đao múa đã quen.
Ðất nước bình yên hồi cố quán
Cày sâu cuốc bẫm ruộng chua phèn.

10.
Hát bội đêm xuân đã vãn chầu
Người về thao thức ngẫm mà đau.
Nhất thời quan chức giàu sang mãi
Vạn đại dân đen khổ tiếp nhau.
Phận sãi nhà chùa quen quét lá
Con vua dòng dõi nối ngôi cao.
Tuồng xưa tích cũ thay đào kép
Vở mới chờ xem diễn thế nào!?

P.Đ.L.

Bài họa:

Phường chèo

1.
Hát chèo biết có tự bao lâu
Xướng nhất là xem tích Thị Mầu.
Táo rụng lao xao đầy ngõ trước
Lá rơi xào xạc ngập thềm sau.
Thằng Nô lấp ló ngồi rình rập.
Thị Kính khoan thai đứng bái chầu.
Người Á bao đời hằng đắm đuối
Gặp thời ta sẽ xuất sang Âu.

2.
Lý trưởng kìa ai khéo nhập vai
Cà kê vợ Mõ thật khôi hài.
Mồm la váy mặc sao mà ngắn
Mắt liếc chân phô lại khoái dài.
Khăn xếp đội hờ quên búi tóc
Áo quan mặc vội bỏ luôn đai.
Đêm về vợ nhéo: sao mà giám…
Ông diễn gian dâm váng cả đài.

3.
Ruột con mẹ Đốp xót như bào
Ngúng ngoảy đèo thêm một cái bao.
Xó bếp làng cho nơi chiếu thấp
Giữa đình Mõ giám chỗ mâm cao.
Lính tuần rối rít thưa rồi bẩm
Mầu Thị nghênh ngang chẳng chịu chào.
Xã trưởng vung hèo khua tứ phía
Đêm này cả xóm biết thằng tao.

4.
Thằng mù lão điếc cũng thành quan
Bán chức mua danh quá rõ ràng.
Chiếu giữa nghênh ngang theo nối chảnh
Gian ngoài chễm chệ học làm sang.
Ba chòm râu bắp nom mà tởm
Một mụn cứt ruồi ngó rất ngang.
Sân khấu ti toe ngồi bảnh chọe
Về nhà cúm rúm giám đâu ngang.

5.
Vang vang tiếng mõ đã ba hồi
Khí thế vở chèo đến độ sôi.
Thủ phạm gây bầu chưa xác định
Quan làng cậy thế đã chia ngôi.
Thằng Nô tính chối nên chuồn vội
Thị Kính không cam đã nhận rồi.
Kịch tính về khuya càng hấp dẫn
Kiểu này xét sử lại oan thôi.

6.
Mầu ta nét mặt vẫn như thường
Chẳng ngán tay mù với lão Hương.
Luật lệ vẫn dung tà với ác
Thói lề khôn giữ thiện và lương.
Cha ông thuở trước gìn luân lý
Con cháu bây giờ phá tiết cương.
“Tiết hạnh khả phong” nghe lạ hoắc
Ngàn đời sao lỡ để tan gương.

7.
Kính Tâm vô tội bắt khai cung
Cửa Phật dây oan hỏi có trùng.
Cõi tục sân si còn bám đuổi
Thiền môn gian ác vẫn săn lùng.
Cù lao chín chữ mong hồi đáp
Cầm sắt đôi câu nguyện bất phùng.
Tiếng mõ câu kinh quên oán hận
Lặng thầm như nhện mãi giăng mùng.

8.
Công lý xem ra khéo diễn hề
Cô Mầu bất chấp thỏa cơn dê.
Cho làng chẳng quá vài con lợn
Nộp xã không qua mấy ký chè.
Xã trưởng gật gù đưa mép liếm
Mẹ mìn giáo hoảnh bĩu môi chề.
Kéo màn tay vỗ nghe bôm bốp
Ầm ĩ trong ngoài vạn tiếng hê…

9.
Mặt đen hết phấn lại hoàn đen
Phần thưởng làng ban mấy thứ quèn.
Mầu Thị đêm về nhiều bác khoái
Chàng Nô sáng tới khối cô khen.
Điều binh khiển tướng vai không lạ
Cấy gặt gieo trồng vốn vẫn quen.
Kế tục nghề nông từ vạn thuở
Biệt danh “Hai Lúa” ngại chi phèn.

10.
Hạ màn ngưng trống báo xong chầu
Tích cũ Thị Mầu nghĩ vẫn đau.
Nay ở dương gian cao với thấp
Mốt về địa phủ hẳn như nhau.
Danh trôi tựa nước lòng sông rộng
Lợi biến như mù đỉnh núi cao.
Tùng bách chắc gì hơn cỏ dại
Họa thơ dẫu dở có sao nào.

NGUYỄN HUY VỤ

* Trân trọng kính mời quý thi hữu gần xa cùng vui họa tiếp.